بسته بندی فعال چیست و چگونه انجام می‌شود؟ آشنایی با مزایای این روش بسته‌بندی

شاید برای شما سوال باشد که بسته بندی فعال چیست و آیا بسته بندی، فعال و یا غیر فعال دارد؟ در جواب این سوال باید بگوییم که به طور کلی بسته بندی‌های زیادی وجود دارد و بسته بندی فعال نیز یکی از آن‌ها است. امروزه شرکت‌‌های بزرگی از بسته بندی‌ فعال استفاده می‌کنند و تعداد آن‌ها در سراسر جهان در حال افزایش است. بسته‌ بندی فعال در بسته بندی محصولات غذایی کاربرد داشته و موجب افزایش زمان ماندگاری آن‌ها می‌شود. در ادامه این مطلب قصد داریم درباره بسته بندی فعال و مزایای آن صحبت کنیم.

استفاده از بسته بندی فعال در مواد غذایی

استفاده از این نوع بسته بندی برای مواد غذایی بسیار جالب است و با توجه به سفارشات انجام می‌شود. از بسته بندی‌های فعال در مواد غذایی برای پاسخ به نیازهای مشتری استفاده می‌شود و از محصولات غذایی تولید شده محافظت می‌کند. در این بسته بندی از روش‌های ملایم‌تر، آسان‌تر و با طول عمر بالا استفاده می‌شود که در طعم، ماندگاری، رنگ و بوی مواد غذایی تاثیر زیادی دارد. این فناوری بسیار بی‌خطر، سالم و با کیفیت بوده و مشکلی برای محیط زیست ایجاد نمی‌کند. دستگاه‌هایی که برای بسته بندی فعال در مواد غذایی استفاده می‌شوند، از سیستمی هوشمند و گازهای اتمسفری برای ارزیابی نیازهای مشتری مواد غذایی بهره می‌برند.

از مهم‌ترین سیستم‌هایی که برای این نوع بسته بندی استفاده می‌شود، می‌توان به سيستم جاذبه‌ی اكسيژن، سیستم منتشركننده‌ي دي اكسيد كربن، سیستم جذب رطوبت، سیستم جذب اتيلن و سیستم منتشركننده‌ اتانول اشاره كرد. همچنین سیستم منتشر كننده و جذب کننده طعم، نشانگرهای دما، زمان، مواد و مواد ضد ميكروبي نيز از انواع دیگر اين سيستم‌ها هستند. هر کدام از این سیستم‌ها مواد خاصی را به بسته بندی محصول اضافه و یا حذف می‌کنند تا دما، رطوبت و موارد مناسب دیگر را در بسته بندی در حد تعادل نگه دارد و باعث از بین نرفتن آن شود.

عملکرد هر کدام از این مواد افزودنی به یک صورت است؛ برای مثال در مواقعی که رطوبت موجود در بسته بندي محصول کمی بالاتر از حد تعیین شده برود، ماده خشك كننده‌ای که در بسته بندي محصول وجود دارد، شروع به جذب رطوبت در محيط داخل بسته بندي مي‌كند. برخی از این مواد افزودنی ویژگی‌های دیگری نیز دارند که از آن‌ها می‌توان به جذب ملکول‌ها اکسیژن و اتیلن اشاره کرد که باعث آزاد شدن مواد آنتی باکتریال و یا حتی مواد طعم دهنده می‌شوند.

مزایای بسته بندی فعال

همانطور که گفتیم این نوع بسته بندی مزایای زیادی دارد که با استفاده از آن می‌توان کارهای جذب رطوبت، جذب اکسیژن، جذب و انتشار دی اکسید کربن، انتشار اتانول، انتشار و جذب طعم و بو و ضد عفونی مواد غذایی را به آسانی انجام داد. در ادامه مطلب درباره هرکدام توضیحاتی خواهیم داد.

جذب رطوبت

یکی دیگر از عواملی که در بسته بندی مواد غذایی بسیار اهمیت دارد، جذب رطوبت است. اگر در درون بسته بندی‌های فعال، رطوبت وجود داشته باشد، در داخل بسته بندی بخار به وجود آمده و باعث نفس نکشیدن محصول، افزایش و یا کاهش شدید دما و در برخی موارد پساب در غذاهایی مانند گوشت، مرغ و یا میوه‌ها می‌شود. همچنین افزایش رطوبت و بخار آب باعث به وجود آمدن میکروب‌های میکروارگانیسم شده و در نتیجه کیفیت غذا و ماندگاری آن کم می‌شود.

برخی از این سیستم‌ها از خاک رس طبیعی، کلسیم اکسید، کلسیم کلراید، نشاسته و مواد دیگری استفاده می‌کنند که برای جذب رطوبت مناسب هستند. همچنین می‌توان از ماده سیلیکاتی خشک استفاده کرد که نه سمی است و نه فاسد می‌شود و می‌تواند رطوبت را به خوبی جذب کند.

جذب اکسیژن

باید بدانید که اگر اکسیژن زیادی در بسته بندی فعال وجود داشته باشد، احتمال به وجود آمدن میکروب‌ها در مواد غذایی بیشتر شده و باعث از بین رفتن بو و طعم غذا می‌شوند. همچنین رنگ مواد غذایی نیز تغییر پیدا کرده که مشتری را از خرید محصول دور می‌کند. کم شدن ماندگاری مواد غذایی نیز جزو اتفاقاتی است که در زمان افزایش اکسیژن رخ می‌دهد. بنابراین کنترل اکسیژن امری بسیار مهم است که باید در بسته بندی مواد غذایی رعایت شود. سیستمی که برای بسته بندی فعال استفاده می‌شود از بهترین سیستم‌های کنترل اکسیژن است.

جذب و انتشار دی اکسید کربن

شاید برای شما سوال باشد که دی اکسید کربن چگونه می‌تواند در بسته بندی فعال استفاده شود. در جواب این سوال باید بگوییم که دی اکسید کربن این توانایی را دارد که میکروب‌ها را در مواد غذایی گوشتی مانند گوشت قرمز ، گوشت مرغ و گوشت هر حیوان دیگری از بین ببرد و یا آن‌ها را کاهش دهد. همچنین در میوه‌ها و سبزیجات نیز قابل استفاده است و استفاده از آن باعث افزایش طراوت و ماندگاری مواد غذایی می‌شود. نفوذپذیری دی اکسید کربن از اکسیژن بسیار بیشتر است و در اکثر بسته بندی‌ها این ماده نفوذ بیشتری دارد.

به همین دلیل در بسته بندی‌هایی که دی اکسید کربن بیشتری وجود دارد، از سیستم جذب و یا پخش آن استفاده می‌شود تا میکروب‌ها از بین بروند و یا کاهش یابند. متعادل کردن اکسیژن و دی اکسید کربن باعث افزایش ماندگاری در مواد غذایی شده و فاسد شدن آن‌ها را به تعویق می‌اندازد.

انتشار اتانول

همانطور که می‌دانید اتانول یک مواد ضد عفونی کننده است که شباهت زیادی به الکل دارد. جالب است بدانید که به مواد غذایی مانند نان، بیسکوئیت و دیگر محصولاتی که با آرد و خمیر درست می‌شوند، کمی اتانول می‌زنند که طول عمر آن‌ها افزایش یابد. همچنین اتانول بر روی آن‌ها به عنوان یک آنتی ویروس عمل کرده و از به وجود آمدن میکروب، قارچ و کپک جلوگیری می‌کند. از اتانول برای هر بسته بندی فعال استفاده می‌شود تا اکثر آلودگی‌ها به حداقل برسد. توجه کنید که اتانول بر روی محصولات باقی نمی‌ماند و بعد از گذشت مدتی کوتاه از بین می‌رود. به طور کلی می‌توان گفت استفاده از این ماده تایید شده و مقدار کم آن نیز می‌تواند کارآمد باشد.

جذب و انتشار طعم و بو

همانطور که می‌دانید، پلاستیک ماده‌ای است که بیشترین کاربرد را در بسته بندی دارد. اکثر پلاستیک‌ها با طعم و بوی مواد غذایی سازگار نیستند و باعث تغییر روند بسته بندی می‌شوند. همین امر باعث شده زمانی که مصرف کننده درب محصول را باز می‌کند، با بوی بدی مواجه شود. اما هدف محصولات که از بسته بندی فعال استفاده می‌کنند، این است که طعم و بوی خوبی داشته باشند.

محصولاتی که دارای بوی خوب هستند از دی هیدرات استفاده می‌کنند تا در زمانی که درب محصول باز می‌شود، بوی خوبی احساس شود که به آن فرایند انتشار طعم و بو می‌گویند. فرایند جذب طعم و بو نیز برای محصولاتی استفاده می‌شود که برای خوردن آن‌ها باید یک چاشنی وجود داشته باشد مانند رشته‌های خوراکی آماده که یک چاشنی دارند. موادی مانند اسید آلدهید نیز باعث کاهش میزان طعم آب در مواد غذایی می‌شود و طعم خالص را در مواد غذایی نگه می‌دارد.

ضد عفونی کردن

ضد عفونی کردن در بسته بندی فعال دو نوع دارد که یکی از آن‌ها ضد عفونی میکروبی و دیگری ضد عفونی باکتریایی است. بسته بندی‌های فعال، محلول ضد قارچ را به میوه‌ها و سبزیجات می‌زنند تا از به وجود آمدن کپک جلوگیری کنند. معمولا این آزمایش‌ها را قبل از پیاده سازی بر روی نوارهای سیلیکاتی آبدار آزمایش می‌کنند که در مقابل باکتری‌ها مخمرها وکپک‌ها مقاوم هستند.

سخن پایانی

در این مطلب اطلاعاتی را درباره بسته بندی فعال در اختیارتان قرار دادیم. بسته بندی فعال یک روش نوین برای بسته بندی مواد غذایی است و توانایی ایجاد تحولات زیادی دارد. همچنین مزایای بسیار زیادی نیز داشته که یکی از آن‌ها سالم نگه داشتن مواد غذایی در هر شرایطی است. در گذشته بسته‌های کوچک یا ساشه‌ها در داخل بسته بندی‌ها قرار می‌گرفتند تا رطوبت و بوی مواد را جذب کنند. اما در بسته بندی فعال، با توجه به مولکول‌ها و موادی که سیستم‌های مختلف در بسته بندی‌ها انتشار می‌دهند، رطوبت، اکسیژن، خشکی و میکروب‌های اضافی را از بین می‌برد. کاربرد این نوع بسته بندی در شرکت‌های بزرگ در حال افزایش است و بزودی با پیشرفت‌های صورت گرفته، جهانی می‌شود.